HÃY NHÌN HỌA ĐỒ CỦA ĐAU KHỔ

HÃY NHÌN HỌA ĐỒ CỦA ĐAU KHỔ

Đau khổ thì ở trong khắp mọi nhà, khắp mọi xó xỉnh. Mỗi con người đều có nỗi đau buồn, sầu khổ nhận chìm này, vốn được gây ra bởi rất nhiều biến cố và tai nạn. Đau khổ dường như một lượn sóng vô tận ập đến con người, hầu như dìm chết họ; và sự đáng tiếc của khổ đau sinh ra đắng cay phiền muộn và yếm thế ngạo đời.
Có phải sự đau khổ là cho chồng bạn, cho con bạn hay cho chính bạn, hay vì sự đổ vỡ đứt đoạn trong sự tiếp nối của chính bạn qua chồng, con bạn? Có sự đau khổ của tình cảm tự thương thân xót phận không? Hay có phải có sự khổ đau về quá đầy hứa hẹn mà không thực hiện được trong cái nghĩa thế gian này.
Nếu nó là sự tự cảm thương mình, thì sự tự quan tâm lo lắng về chính mình này, cái yếu tố cô lập trong cuộc sống này – mặc dù vẫn có vẽ bề ngoài của sự tương giao, ắt phải không tránh được gây ra buồn đau, thống khổ. Tiến trình cô lập này, hoạt động từ quan tâm lo lắng cho chính mình trong đời sống hàng ngày này, sự tham vọng này, sự theo đuổi cái tự cho mình là quan trọng của riêng ta này, cái lối sống phân ly chia rẽ này, cho dù ta có ý thức được nó hay không ắt hẳn phải phát sinh ra sự cô đơn mà chúng ta cố gắng trốn chạy khỏi nó bằng nhiều cách khác nhau. Sự thương thân xót phận này là nỗi đau nhức của sự cô đơn, và nỗi đau này được gọi là đau khổ.
Rồi cũng có sự đau khổ vì sự ngu dốt, không phải sự ngu dốt vì thiếu sách vỡ hay kỹ thuật hay vì thiếu kinh nghiệm, nhưng là sự ngu dốt mà chúng ta đã chấp nhận như là thời gian, như là sự tiến hóa, sự tiến hóa từ cái đang là đến cái nên là – sự ngu dốt vốn đã khiến chúng ta chấp nhận quyền lực với tất cả sự bạo hành của nó, sự ngu dốt của sự rập khuôn, thuận tòng tuân phục với những hiểm nguy và đau đớn của nó, sự ngu dốt vì không biết được toàn thể cấu trúc của chính mình. Đây là sự đau khổ mà con người đã gieo rắc khắp bất cứ nơi nào nó đã đi qua.
Vì thế, chúng ta phải rõ ràng sáng tỏ về cái mà chúng ta gọi là đau khổ này – đau khổ vì thương tiếc, vì sự mất mát những gì được cho là tốt lành, có lợi, đáng mong muốn…. đau khổ vì thiếu an toàn, thiếu bảo đảm và sự đòi hỏi không ngừng sự an toàn bảo đảm – cái nào là cái vướng kẹt trong đó? Trừ khi điều này được rõ ràng sáng tỏ, còn thì sẽ không hề có sự chấm dứt đau khổ bao giờ.
Sự sáng tỏ này không phải là sự giải thích có tính cách ngôn từ, nó cũng không phải là kết quả của một sự phân tích khôn ngoan có tính cách trí thức. Bạn phải ý thức được đau khổ của bạn là gì một cách rõ ràng cũng như bạn trở nên ý thức một cách thực tế giác quan khi bạn sờ chạm vào đóa hoa vậy. Không có sự thấu hiểu được toàn thể đường hướng của đau khổ, thì làm thế nào có thể chấm dứt nó được chứ? Bạn có thể trốn tránh nó bằng giải trí, du lịch hay uống rượu – nhưng tất cả những sự trốn tránh dưới bất cứ hình thức nào như vào tình dục…thì cũng đều như nhau thôi, bởi vì chúng không thể giải quyết được vấn đề đau khổ.
Vì thế, bạn đặt xuống bàn họa đồ của đau khổ và theo dõi mọi con đường lớn nhỏ. Nếu bạn để cho thời gian phủ lên bản đồ này, thì thời gian sẽ tăng cường sức bạo tợn của đau khổ thêm mà thôi. Bạn phải nhìn thấy toàn thể họa đồ trong cái đảo mắt – nhìn thấy cái toàn thể và rồi cái chi tiết, chứ không phải cái chi tiết trước rồi mới đến cái toàn thể. Trong việc chấm dứt đau khổ, thời gian bắt buộc phải đi đến sự chấm dứt.
Đau khổ không thể chấm dứt bởi tư tưởng. Khi thời gian ngừng lại, tư tưởng như là cơ vi hành tác của đau khổ sẽ chấm dứt. Chính tư tưởng và thời gian mới chia chẻ và phân biệt và tình yêu không phải là tư tưởng hay thời gian.
Hãy nhìn họa đồ của đau khổ mà không phải với cặp mắt của ký ức. Hãy lắng nghe toàn thể tiếng thì thầm của nó; hãy thuộc về nó vì bạn là cả hai: người quan sát và đối tượng bị quan sát. Rồi thì chỉ khi ấy đau khổ mới chấm dứt được. Không còn con đường nào khác cả.

Người đồng hành